АДЫГЭ РЕСПУБЛИКЭМ ИТ ЕДЖАПIЭХЭМРЭ КIЭЛЭЦIЫКIУ IЫГЪЫПIЭХЭМРЭ АДЫГАБЗЭМРЭ АДЫГЭ ЛИТЕРАТУРЭМРЭ ЗЭРЭЩЫЗЭРАГЪАШIЭРЭМ ИЗЫТЕТ ЗЫУШЭТЫЩТ УПЛЪЭКIОКIО КУПЫМ ИIОФШIЭН РИГЪЭЖЬАГЪ

 Мэлылъфэгъум и 14-м 2023-рэ илъэсым Адыгэ Республикэм гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ иунашъокIэ Адыгэ Республикэм ит еджапIэхэмрэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэмрэ адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэ зэрэщызэрагъашIэрэм изытет зыушэтыщт уплъэкIокIо комиссие зэхащагъ. Ащ хэхьагъэх:
   1. Мамый Мариет, Адыгэ Республикэм гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ иIофышIэ шъхьаI;
 2. Анцокъо Сурэт, Гуманитар ушэтынхэмкIэ адыгэ республикэ инститэу КIэрэщэ Т. ыцIэкIэ щытым бзэшIэныгъэмкIэ иотдел ипащ;
 3. Тыгъужъ Гощсым, Гуманитар ушэтынхэмкIэ адыгэ республикэ инститэу КIэрэщэ Т. ыцIэкIэ щытым бзэшIэныгъэмкIэ иотдел иIофышIэ пэрыт;
  4. Ситимэ Сар, Гуманитар ушэтынхэмкIэ адыгэ республикэ инститэу КIэрэщэ Т. ыцIэкIэ щытым бзэшIэныгъэмкIэ иотдел иIофышIэ пэрыт;
 5. Атэжьахьэ Сайхьат, Гуманитар ушэтынхэмкIэ адыгэ республикэ инститэу КIэрэщэ Т. ыцIэкIэ щытым бзэшIэныгъэмкIэ иотдел иIофышIэ пэрыт;
 6. Шэуджэн Тэмар, Гуманитар ушэтынхэмкIэ адыгэ республикэ инститэу КIэрэщэ Т. ыцIэкIэ щытым литературэмкIэ иотдел иIофышIэ пэрыт;
 7. ЖакIэмыкъо Зарим, Гуманитар ушэтынхэмкIэ адыгэ республикэ инститэу КIэрэщэ Т. ыцIэкIэ щытым литературэмкIэ иотдел иIофышIэ пэрыт;
  8. ШэкIо Мир, Гуманитар ушэтынхэмкIэ адыгэ республикэ инститэу КIэрэщэ Т. ыцIэкIэ щытым бзэшIэныгъэмкIэ иотдел иIофышIэ пэрыт;
  9. ГъукIэлI Зухра, Гуманитар ушэтынхэмкIэ адыгэ республикэ инститэу КIэрэщэ Т. ыцIэкIэ щытым философиемрэ социологиемрэ яотдел иIофышIэ пэрыт;
 10. Кускарова Ольга, Гуманитар ушэтынхэмкIэ адыгэ республикэ инститэу КIэрэщэ Т. ыцIэкIэ щытым философиемрэ социологиемрэ яотдел иIофышIэ пэрыт;
  11. Темзэкъо Марин, Адыгэ республикэ гимназием адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэкIэ икIэлэегъадж.
Мэлылъфэгъум и 18-м уплъэкIокIо комиссием иIофшIэн ригъэжьагъ. ТхьэмэфитIум къыкIоцI ар лэжьэщт. Кощхьэблэ районым ит гурыт еджапIэхэмрэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэмрэ яуплъэкIункIэ комиссием иIофшIэн ригъэжьагъ.

  Директорыр Бэджэнэ Юр Борис ыкъор. ЕджапIэр гуIэтыпIэу щыт. КIэлэегъаджэхэри кIэлэеджакIохэри нэгушIох, сэлам къыуахы. Класс пэпчъ ящыкIэгъэ технологиехэр чIэтых. Адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэ яегъэшIэн чанэу дэлажьэх.
    ЕджапIэм класс 29-рэ щеджэ. Ащ нэбгырэ 568-рэ чIэс. УблэпIэ классхэм нэбгырэ 204-рэ ащеджэ, ахэм ащыщэу нэбгыри 188-рэр адыгэх, нэбгырэ 15-р нэмыкI цIыф лъэпкъых. ЗэкIэхэми адыгабзэр ныдэлъфыбзэу къыхахыгъэу зэрагъашIэ. Ны-тыхэми ягуап. Апэрэ классхэм ащегъэжьагъэу ябгъонэрэ классхэм анэс тхьэмафэм сыхьати 2 (адыгабзэр – 1, адыгэ литературэр – 1), урокуж зэIукI – 1 арагъэхьы. Я 10-11-рэ классхэм сыхьат зырыз ащарагъэхьы.
   ЗэкIэмкIи адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэ языгъэхьрэ кIэлэегъэджи 7 еджапIэм щэлажьэ. Ахэмэ компьютерым иамалхэр урокхэм дэгъоу ащагъэфедэ.

  ЕджапIэм класс 20 щеджэ. Ахэмэ нэбгырэ 413 ащеджэ. Ахэм ащыщэу нэбгырэ 362-рэр адыгэх, нэбгырэ 51-рэр нэмыкI цIыф лъэпкъых. ЗэкIэхэми адыгабзэр ныдэлъфыбзэу къыхахыгъэу зэрагъашIэ. Ны-тыхэми ягуап. Апэрэ классхэм ащегъэжьагъэу ябгъонэрэ классхэм анэс тхьэмафэм сыхьати 2 (адыгабзэр – 1, адыгэ литературэр – 1), урокуж зэIукI – 1 арагъэхьы.

 ЗэкIэмкIи адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэ языгъэхьрэ кIэлэегъэджи 10 еджапIэм щэлажьэ, компьютерым иамалхэр къызфагъэфедэхэзэ урокхэр гъэшIэгъонэу зэхащэх.

  ЕджапIэр жъы нахь мышIэми гуIэтыпIэу щыт. Класс пэпчъ ящыкIэгъэ технологиехэр чIэтых. Адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэ яегъэшIэн чанэу дэлажьэх.

Кощхьаблэ дэт кIэлэцIыкIу IыгъыпIэу зи №1 «Нальмэс»
Ипащэр – Цэй Зурет Ахьмэд ыпхъур.

   КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм зэкIэмкIи куп 14 щаIыгъ: цIыкIу дэдэхэр – купи 2; нахьыкIэхэр – купи 5; гурытхэр – купи 3; нахьыжъхэр – купи 3.
  Адыгабзэр программэ-пособиехэу «ЖъогъошIэт», «Щыгъыжъый», «Сыбзэ – сидунай» зыфиIохэрэмкIэ арагъашIэ.
  УплъэкIокIо купым щыщхэр гурыт группэм щыIагъэх. Ахэр нэбгырэ 19 мэхъух.
1. КIэлэцIыкIухэм унэгъо псэушъхьэхэм, псэушъхьэ Iэлхэм, пхъэшъхьэ-мышъхьэхэм ацIэхэр дэгъоу ашIэ, ау гыщыIэухыгъэ зэгъэкIугъэхэмкIэ ягущыIэ агъэпсынэу къины къащэхъу. 
2. УпчIэхэм джэуапхэр дэгъоу къараты:
- Адыгэ быракъым ышъо сыд фэда?
- Жъогъо пшIыкIутIоу быракъым тетхэм сыда къарыкIрэр?
- Щэбзищэу тетым сыда къарыкIрэр?
-Тэ тыхэта?
- Адыгэхэр сыд фэдэ бза зэрэгущыIэхэрэр?
3. Усэхэу сатыр 15-20 хъухэрэр къаIошъу. Усэхэу «Сиадыгабз», «Сихэку» зэрэкупэу зэдырагъаштэзэ къаIуагъ.
4. ГущыIэжъхэр ашIэх:
Iушым едэIуи, Iушы ухъущт.
Непэрэ Iоф неущ емыгъажь.
УлIэщтми, пIуагъэр гъэцэкIэжь.
Зыбзэ зышIокIодырэм ыпсэ шIокIодыгъ.
Шъыпкъэр дышъэ.
Нахьыжъхэр гъэлъапIэ.
Уихэку шIу лъэгъу.
5. Адыгэ къашъохэр якIэсэ дэд. Къэшъо орэдхэр зэрэзэхахэу пчэгум къытехьэх, къэшъох. Шъэожъыехэм пшъэшъэжъыехэр пчэгум къытыращэх, къагъашъох, адыгэ хабзэм диштэу ячIыпIэхэм агъэуцужьых, шъхьащэ афашIы, анэIу афэгъэзагъэу къызэкIакIохэзэ къыIокIыжьых. Пшъэшъэжъыехэм анапIэхэр едзыхыгъэу лъапэкIэ къэшъох.