УПЛЪЭКIОКIО КУПЫР ШЭУДЖЭН РАЙОНЫМ ИТ ЕДЖАПIЭХЭМРЭ КIЭЛЭЦIЫКIУ IЫГЪЫПIЭХЭМРЭ АЩЫIАГЪ
Мэлылъфэгъум и 19-м уплъэкIокIо купыр Шэуджэн районым кIогъагъэ. Джыракъые дэт еджапIэу зи №3-р ыкIи Хьакурынэхьаблэ дэт еджапIэу зи № 1-мрэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэу зи №1-мрэ адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэ зэрэщызэрагъашIэрэм изытет уплъэкIокIо купым зыщигъэгъозагъ.
Джыракъые дэт гурыт еджапIэу зи №3-р
Директорыр – Пакъэ Мурат Мурзабэч ыкъор.
ЕджапIэм класс 11 щеджэ. Ащ нэбгырэ 155-рэ чIэс. Ахэмэ ащыщэу нэбгыри 117-рэр адыгэх, нэбгырэ 38-рэр нэмыкI цIыф лъэпкъых. Нэбгыри 117-рэм ащыщэу нэбгырэ 88-рэм адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэ зэрагъашIэ, нэбгырэ 29-рэм урысыбзэр ныдэлъфыбзэу къыхахыгъэу зэрагъашIэ. Игъуаджэ нахь мышIэми, ны-тыхэм ар яшIоигъоныгъ, урысыбзэр ныдэлъфыбзэу къызэрэхахыгъэмкIэ тхыгъэ тхьапэхэр еджапIэм къычIалъхьагъэу ары къызэраIуагъэр.
Апэрэ классым щегъэжьагъэу ятфэнэрэ классым нэс, я 7-рэ, я 9-11-рэ классхэм тхьэмафэм сыхьати 2 (адыгабзэр – 1, адыгэ литературэр – 1) арагъэхьы. Я 6-рэ, я 8-рэ классхэм тхьэмафэм 1 сыхьат яIэр (адыгабзэр – 0,5; адыгэ литературэр – 0,5).
ЗэкIэмкIи адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэ языгъэхьрэ кIэлэегъэджи 6 еджапIэм щэлажьэ. Ахэмэ илъэс 45-55-рэ аныбжьыр. Компьютерым иамалхэр урокхэм ащагъэфедэ.
Хьакурынэхьаблэ дэт гурыт еджапIэу зи №1-р.
ЕджапIэм идиректор – Бырсыр Ларис Юрэ ыпхъур.
ЕджапIэм класс 21-рэ щеджэ, нэбгырэ 382-рэ арыс. Ахэм ащыщэу нэбгырэ 274-рэр – адыгэхэу адыгабзэр ныдэлъфыбзэу къыхэзыхыгъэхэу зэзыгъашIэхэрэр ары, нэбгыри 108-рэм урысыбзэр ныдэлъфыбзэу къыхахыгъэу зэрагъашIэ. Ахэмэ адыгэхэри ахэтых.
Апэрэ классым щегъэжьагъэу ятфэнэрэ классым нэс, я 7-рэ, я 9-11-рэ классхэм тхьэмафэм сыхьати 2 (адыгабзэр – 1, адыгэ литературэр – 1) арагъэхьы. Я 6-рэ, я 8-рэ классхэм тхьэмафэм 1 сыхьат яIэр (адыгабзэр – 0,5; адыгэ литературэр – 0,5).
Урокуж зэIукIэгъухэр адыгабзэкIэ арагъэхьы: «Си Адыгей» (33 ч.), «Краевед ныбжьыкI» (33 ч.), «Сыбзэ – сихабзэ» (35 ч.), «Адыгэ джэгукIэхэр» (35 ч.), «Ныдэлъфыбзэр сигуапэу зэсэгъашIэ» (35 ч.), «Истоки» (35 ч.), «Адыгэ хабзэ» (35 ч.).
ЗэкIэмкIи адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэ языгъэхьрэ кIэлэегъэджэ 11 еджапIэм щэлажьэ. Ахэмэ аныбжьхэр илъэс 36-рэм щегъэжьагъэу 60-м нэсэу, нахьыжъыIоуи Iутых. Компьютерым иамалхэр къызфагъэфедэхэзэ урокхэр гъэшIэгъонэу зэхащэх.
ЕджапIэр ремонт шIыгъакIэ. Класс пэпчъ ящыкIэгъэ технологиехэр чIэтых. Адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэ яегъэшIэн чанэу дэлажьэх.
Хьакурынэхьаблэ дэт кIэлэцIыкIу IыгъыпIэу зи №1 «Насып»
Ипащэр – Зезэрэхьэ Фатимэт Хьаджыбатыр ыпхъур.
КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм зэкIэмкIи куп 15 щаIыгъ: цIыкIу дэдэхэр – купи 3; нахьыкIэхэр – купи 3; гурытхэр – купи 3; нахьыжъхэр – купи 3; еджапIэм зыщыфагъэхьазыррэр – купи 3.
КIэлэцIыкIу IыгъыпIэр адыгабзэмкIэ программэу «Формирование билингвальной языковой компетентности дошкольника» зэрэлажьэрэр. Программэ-IэпыIэгъухэу «Адыгэ ныдэлъфыбзэр», «Адыгэ къашъохэр», «Адыгабзэр сигуапэу зэсэгъашIэ», «Картотека адыгских народных игр» агъэфедэх. Программэ-пособиехэу «ЖъогъошIэт», «Щыгъыжъый», «Сыбзэ – сидунай» зыфиIохэрэри яIэх, ахэр адыгабзэм иягъэшIэнкIэ IэпыIэгъушIух.
Группэ пэпчъ лъэпкъ къуапэхэр, пхъэмбгъухэр (этноуголокхэр) яIэх.
УплъэкIокIо купым щыщхэр еджапIэм зыщыфагъэхьазыррэ группэм щыIагъэх. Ахэр нэбгырэ 21-рэ мэхъух.
1. КIэлэцIыкIухэм ацIэхэр, алъэкъуацIэхэр, ятацIэ-янацIэхэр, чылэм ыцIэ дэгъоу къаIох.
2. УпчIэхэм яджэуапхэр нахьыбэхэм урысыбзэкIэ къатыжьых.
3. УпчIэхэм яджэуапхэр зы гущыIэкIэ къатыжьых:
- Сыд бза тызэрыгущыIэрэр?
-Тэ тыхэта?
- Уахътэу щыIэхэр сыд фэд?
- Сыда бжыхьэм (кIымафэм, гъатхэм, гъэмафэм) хъурэр?
4. Усэу орэдэу зэрагъэшIагъэхэм ащыщхэр къаIо. Мэкъэ Iужъухэу къ,гъ, шI, шIу зыфэпIощтхэр тэрэзэу къафаIорэп.
5. ГущыIэхэм къапыщыт гущыIэхэр къаIошъу. Ау гущыIэхэу шъуамбгъо, лъагэ, кIыхьэ, гъушъэ къарыкIхэрэр ашIэрэп.
4. Хырыхыхьэхэр къашIэх.
5. Адыгэ къашъохэр якIасэх.
6. ГущыIэухыгъэ зэгъэкIугъэхэмкIэ къэгущыIэнхэр къяхьылъэкIы.
скачать dle 11.3